ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ;

Με αφορμή την Παγκόσμια ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο (9 Φεβρουαρίου), η Three Sixty Marketing σε συνεργασία με την κα. Χρυσή Χρυσοχού, δικηγόρο που ειδικεύεται στο Δίκαιο του Διαδικτύου και των Προσωπικών Δεδομένων, ενημερώνει για την χρήση του διαδικτύου και τους κινδύνους που εγκυμονεί.

H πανδημία έφερε στις ζωές μας αρκετές αλλαγές, τις οποίες καλούμαστε, μικροί και μεγάλοι να αντιμετωπίσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Mία από αυτές τις αλλαγές είναι ότι πολλές δραστηριότητες που άλλοτε γίνονταν με τη φυσική μας παρουσία, έπρεπε πλέον να πραγματοποιηθούν στο ψηφιακό περιβάλλον. Τους τελευταίους μήνες λοιπόν, μπήκε για τα καλά στη ζωή της εκπαιδευτικής κοινότητας ένας όρος μάλλον -ως τότε- ανοίκειος σε πολλούς, η τηλεκπαίδευση ή αλλιώς η εξ’ αποστάσεως εκπαίδευση.

Παρότι αυτή ήταν μια νέα πραγματικότητα την οποία κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν άμεσα, όχι μόνο μαθητές και δάσκαλοι/καθηγητές, αλλά επίσης και γονείς, φαίνεται πως η τηλεκπαίδευση έχει ανοίξει ένα νέο μεγάλο κεφάλαιο προς την ευκολότερη πρόσβαση στη γνώση, την ταχύτερη εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες και την διαδραστικότητα. Ωστόσο, η πλοήγηση στο διαδίκτυο όσο αθώα και αν είναι, εγκυμονεί πάντα κινδύνους για κάθε χρήστη, τα προσωπικά του δεδομένα και την ιδιωτικότητα του.
Φυσικά, η έκθεση μας στους κινδύνους αυτούς μπορεί να εξαλειφθεί ή να μειωθεί και η στάση μας απέναντι σε ένα πρόβλημα στον ψηφιακό κόσμο μπορεί να βελτιωθεί μόνο με την κατάλληλη ενημέρωση, γνώση και προφύλαξη.

Παρακάτω λοιπόν συγκεντρώθηκαν γενικές και ειδικές οδηγίες προφύλαξης από τους κινδύνους κατά τη πλοήγηση στο διαδίκτυο, συμπεριλαμβανομένης και της τηλεκπαίδευσης για παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς

Γενικές οδηγίες:

• Οι πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης θα πρέπει κατ’ αρχάς να προστατεύονται από ισχυρές ρυθμίσεις ασφάλειας, όπως για παράδειγμα κρυπτογράφηση (δηλαδή end-to-end encryption). Αυτή είναι μια γενική υποχρέωση του φορέα παροχής και ανάπτυξης συστημάτων εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
• Οι λογαριασμοί των χρηστών θα πρέπει να αποτελούνται από ένα εξατομικευμένο όνομα χρήστη (username) και ο χρήστης να επιλέγει ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης, που να αποτελούνται από γράμματα, αριθμούς και σύμβολα και οι οποίοι να είναι διαφορετικοί για κάθε πλατφόρμα ή μέσο που χρησιμοποιείται.
• Οι κωδικοί πρόσβασης πρέπει να ανανεώνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, κατά προτίμηση κάθε 1 με 3 μήνες το αργότερο.
• Οι κωδικοί αυτοί δεν πρέπει να αποκαλύπτονται σε τρίτα πρόσωπα ακόμα και αν είναι άτομα εμπιστοσύνης, καθώς η πρόσβαση στον ιδιωτικό λογαριασμό χρήστη στην πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης σημαίνει και πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα.
• Φροντίστε να ενεργοποιείτε την κάμερα και το μικρόφωνο της συσκευής σας όταν αυτό είναι απολύτως αναγκαίο.
• Πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης υπό τη μορφή εφαρμογής στο κινητό τηλέφωνο, θα πρέπει να εγκαθίστανται μόνο από ειδικά εξουσιοδοτημένες πηγές π.χ. app-store, play-store.
• Κρατήστε τους λογαριασμούς που διατηρείτε ιδιωτικούς και σκεφτείτε πριν αναρτήσετε προσωπικές πληροφορίες ή πληροφορίες για τρίτους, φωτογραφίες ή βίντεο σε πλατφόρμες ή μέσα που δεν εμπιστεύεστε, που δεν είναι ασφαλή ή που η ταυτότητα σας ή η ταυτότητα τρίτων δεν είναι απολύτως απαραίτητη και αναγκαία.
• Θυμηθείτε να αποσυνδέεστε από την πλατφόρμα ή το μέσο στο οποίο έχετε εισέλθει πατώντας το κουμπί «αποσύνδεση» ή στα αγγλικά “log out” όταν πρόκειται να απομακρυνθείτε από τον υπολογιστή ή την συσκευή σας.
• Φροντίστε να κλειδώνετε πάντα τις συσκευές ή τον υπολογιστή σας κάθε φορά που δεν τις χρησιμοποιείτε ή έχετε απομακρυνθεί από αυτές.
• Μην χρησιμοποιείτε τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης (facebook, Instagram κτλ) για να δημοσιεύσετε υλικό (φωτογραφίες, βίντεο ή έγγραφα) που έχετε λάβει από την πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης, στην οποία είστε συνδεδεμένος. Με αυτόν τον τρόπο ενδέχεται να προβείτε στην τέλεση αξιόποινων πράξεων για το υλικό που έχετε αναρτήσει δημόσια ή συλλέξει χωρίς τη συγκατάθεση και την γνώση των ατόμων που εμφανίζονται σε αυτό.
• Μην ανοίγετε υπερσυνδέσμους (links) και συνημμένα έγγραφα που σας αποστέλλουν γνωστά ή τρίτα σε εμάς πρόσωπα online, εάν πρώτα δε βεβαιωθείτε πως πρόκειται για ασφαλείς συνδέσμους και πως εσείς ήσασταν όντως ο τελικός παραλήπτης.
• Μην παραλείπετε να ενημερώνετε το λογισμικό των συσκευών που χρησιμοποιείτε με την τελευταία διαθέσιμη έκδοση του κατασκευαστή.
• Να είστε πάντα ενημερωμένοι, να διαβάζετε και συμμετέχετε σε δράσεις για τους κινδύνους στο διαδίκτυο και τους τρόπους προστασίας των χρηστών.
• Σημειώστε τα στοιχεία επικοινωνίας της δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος για οποιαδήποτε πράξη ή ύποπτη ενέργεια υποπέσει στην αντίληψη σας. Επιπλέον, η ειδική ιστοσελίδα cyberkid είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση και την προστασία των παιδιών και των γονέων από τους online κινδύνους και τις διαδικτυακές απάτες.

Πιο συγκεκριμένα:

• Ελέγχουμε συχνά τη σύνδεση και την ταχύτητα του οικιακού ίντερνετ (δίκτυο wi-fi) και φροντίζουμε να έχουμε έναν ισχυρό κωδικό πρόσβασης, αποτελούμενο από γράμματα, αριθμούς και σύμβολα. Φροντίστε οι κωδικοί αυτοί να είναι μοναδικοί και να μην βασίζονται σε πληροφορίες ή ενδιαφέροντα που έχετε δημοσιοποιήσει ή μπορεί να μαντέψουν εύκολα όλοι.
• Φροντίζουμε να έχουμε εγκατεστημένο στον υπολογιστή μας ή σε κάθε συσκευή που διαθέτουμε σύστημα antivirus, ενημερωμένο πάντοτε στην τελευταία του έκδοση.
• Καλό θα ήταν να αποφεύγεται η αποστολή εκπαιδευτικού υλικού από διδάσκοντες με τη χρήση της προσωπικής τους διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email). Γι’ αυτό το σκοπό προτείνεται η δημιουργία μιας επαγγελματικής ηλεκτρονικής διεύθυνσης.
• Πριν δώσουμε το «οκ» σε μια εφαρμογή να έχει πρόσβαση στο προφίλ μας ή στο κινητό μας τηλέφωνο, διαβάζουμε προσεκτικά τις κατηγορίες και τις πληροφορίες στις οποίες θα έχει πρόσβαση και τους λόγους για τους οποίους αυτή η πρόσβαση είναι αναγκαία.
• Καλύτερη προστασία του λογαριασμού παρέχεται με την επαλήθευση χρήστη σε 2 βήματα (γνωστή και ως έλεγχος ταυτότητας δύο παραγόντων ή κατά τους αγγλικούς όρους two-factor authentication, 2FA), όπου αυτό είναι δυνατόν. Ο χρήστης κατά την είσοδο στον λογαριασμό του εκτός από τον κωδικό πρόσβασης, προσθέτει και ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας , το οποίο για παράδειγμα θα μπορεί να είναι η λήψη ενός επιπρόσθετου κωδικού στο κινητό του τηλέφωνο, είτε σε ένα δεύτερο (back-up) email, που χωρίς αυτόν η είσοδο στον λογαριασμό του δεν θα είναι δυνατή. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας και για τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης.
• Φροντίζουμε να διαχωρίζουμε το χρόνο που επενδύουμε καθημερινά στο ψηφιακό περιβάλλον από τον προσωπικό μας χρόνο και αποσυνδεόμαστε από όλες τις συσκευές όταν η χρήση τους δεν είναι πλέον απαραίτητη.

Παρότι διαφαίνεται πως -τουλάχιστον προς το παρόν- η τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να αντικαταστήσει πλήρως την διδασκαλία και την εκπαίδευση δια ζώσης, η οποία αποτελεί ακόμα τον ακρογωνιαίο λίθο της άμεσης, ευθείας και προσωπικής επικοινωνίας μεταξύ του διδάσκοντος και του μαθητή, είναι ωστόσο αναγκαίο στην εποχή που ζούμε να γνωρίζουμε όλα τα αναγκαία βήματα για μια ασφαλή πλοήγηση στο διαδίκτυο, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο από τις συνθήκες και τις περιστάσεις.